İnme; beyne giden kan ve oksijenin ani olarak kesilmesi ya da azalması sonucu oluşur. Kan ve oksijen, beynimiz için hayatî öneme sahiptir. Beyin yeterince kan ve oksijen alamazsa, beyin hücreleri ölmeye ve vücut fonksiyonları işlevini yerine getirememeye başlar. Bu hasarın önlenmesi ve inmenin tedavi edilebilmesi için ise acil müdahale şarttır. İnme, altında yatan nedenlere ve hangi aşamada müdahale edildiğine bağlı olarak tedavi edilebilir. İnme tedavisi işleminde cerrahi ya da girişimsel tedaviler veya -pıhtının kaynağına göre- ilaç tedavileri uygulanabilir. Yazımızın devamında hem inmenin nedenleri hem de inme tedavisi hakkında daha fazla bilgiye yer vereceğiz.
İnme Çeşitleri Nelerdir?
İnme; özellikle 60’lı yaşlardan sonra sık görülen bir durumdur. Yaşanan bu fiziksel durumu bir “beyin krizi” olarak da nitelendirebiliriz. Beyne giden kan ve oksijenin ani bir şekilde kesilmesi sonucu inme oluşur. Bu akımın kesilmesi ise farklı nedenlere bağlı oluşabilir. Bu nedenler ise inmeyi iki gruba ayırmamızı sağlar.
- İskemik İnme: İnme olgularının büyük bir çoğunluğu (yaklaşık %85’i) iskemik inmedir. İskemik inmenin nedeni damarlar içerisinde kan pıhtısı, yağ ve plak oluşumudur.
- Kanayıcı İnme: Beyindeki kan damarlarında sızıntı olması durumunda oluşur. İskemik inmeye göre daha az rastlanan inme türüdür. Ancak ölüme neden olan inme olgularının azımsanmayacak bir kısmını kanayıcı inme oluşturur.
İnme Belirtileri Nelerdir?
İnme belirtileri aniden ortaya çıkar. Bu nedenle kişinin hayatını bir anda riske atan, ciddi bir durumdur. İnmenin tedavi edilebilmesi için belirtiler ortaya çıktıktan sonra, en kısa sürede, acil tedavi edilmesi gerekir. İnme belirtileri:
- Kol ve bacaklarda uyuşma, güçsüzlük
- Özellikle vücudun tek tarafında ani gelişen uyuşukluk ve güçsüzlük, konuşma ve anlama bozukluğu
- Yüzde meydana gelen asimetri (yüz felci)
- Gözlerin birinde ya da her ikisinde aniden oluşan görme kaybı
- Herhangi bir nedene bağlı olmayan, aniden ortaya çıkan baş ağrısı
- Yürüme güçlüğü, sersemlik ve baygınlık.
İnmenin Nedenleri Nelerdir?
Kan basıncının yüksek olması (yüksek tansiyon), yüksek kan şekeri ve kolesterol seviyesinin yanı sıra sigara içmek inmenin başlıca nedenlerindendir. İnme görülen hastaların neredeyse üçte ikisinde bu risk faktöründen birine rastlanır. Bu nedenle inmeyi önlemede yaşam tarzındaki değişikliklerin önemi büyüktür. İnme;
- Yüksek tansiyon
- Şeker hastalığı
- Kolesterol
- Atriyal fibrilasyon (Bir çeşit kalp ritim bozukluğu)
- Sigara
- Hareketsiz yaşam tarzı
- Sağlıksız beslenme alışkanlıklarına bağlı olarak ortaya çıkabilir.
Yaşın da inme için bir risk faktörü olduğu bilinmektedir. Özellikle 60 yaşından sonra, inme riski iki katına çıkmaktadır. İnme, erkeklerde de kadınlara oranla daha sık görülen bir durumdur.
İnme Tedavisi Nasıl Yapılır?
İnmenin tedavisinde acil müdahale hayat kurtarıcıdır. Çünkü inme anında beyinde yaşanan kriz, zaman geçtikçe kalıcı hasarlara neden olur. Beyin hücrelerinin hızlı bir şekilde ölmesine bağlı olarak, vücuttaki birçok hayatî fonksiyon olumsuz etkilenir. Ancak erken müdahale ile inmenin türüne de bağlı olarak- kalıcı hasarı önlemek mümkündür.
İnme Tedavisinde Kullanılan Yöntemler Nelerdir?
Toplardamar içi pıhtı eritici ilaçlar (tromboliz): İnme belirtileri başladıktan sonra, en kısa sürede yapılması gereken tedavidir. Pıhtıdan kaynaklanan inme olgularının büyük bir kısmında kan akışının etkin bir şekilde normale dönmesi sağlanır. İnme başladıktan sonraki 4,5 saatlik süreçte yapılması idealdir. Bu süre daha uzunsa, alternatif tedavi yöntemleri tercih edilir.
Anjiyografik pıhtı çıkarma tedavisi (trombektomi): Tromboliz tedavisi, pıhtıya bağlı oluşan inme vakalarının birçoğunda etkilidir. Ancak pıhtı beyni besleyen ana damarlarda ise tromboliz yeterli olmaz. Bu durumda anjiyo yöntemi ile pıhtının çıkarılması gerekebilir.
Pıhtının ilaçla tedavisi: “Antiplatelet” ve “antikoagülan” ilaçlar sayesinde pıhtı oluşumu engellenebilir ya da oluşmuş pıhtıların büyümesi durdurulabilir. Özellikle tekrarlayabilecek yeni bir inmeyi engellemek için ilaç tedavisi tercih edilebilir.
Cerrahi tedavi: Şah damarlarında darlık ya da tıkanma söz konusu ise cerrahi ile pıhtı tedavisi yapılabilir.
Anjiyoplasti ve stentleme tedavisi: Özel kateterler kullanılarak, kasıktan beyne ulaşılır ve daralmış damarların genişletilmesi sağlanabilir. Bu işlemler “girişimsel inme tedavisi” olarak da bilinmektedir.
Felç Tedavisi
İnme, ani gelişen bir durum olduğu için tedavinin doğru planlanması önemlidir. İnme anında kısa sürede, doğru kararı verebilmek ve tekrarlayabilecek inmeleri engellemek, nöroloji alanında deneyim gerektirir. Bu nedenle yukarıda sıraladığımız tedavilerin doğru bir şekilde değerlendirilmesi ve hastanın yaşına, genel sağlık durumuna uygun ideal kararın verilmesi önemlidir.
- İnme ve felç tedavisi hakkında tüm merak ettikleriniz için Nöroloji Uzmanı Şule Bilgin ile iletişime geçebilirsiniz.