Nörolojik muayene Aydın, sinir sistemini, beyin ve omuriliği görüntülemeye yarayan tetkiklerden önce yapılan, nörolojik hastalıkların tanısında ilk aşamadır. Nörolojik muayene ile sinir sisteminin ve sinir sistemindeki olası lezyonların oluşturduğu nörolojik işlev bozukluklarının varlığı saptanmaya çalışılır. Hasta öyküsünün alınması, mental durumun analiz edilmesi, kraniyal sinirlerin, motor-duyu sistemlerinin, reflekslerin kontrol edilmesi ve hareketlerin koordinasyonu, nörolojik muayenenin temel adımlarıdır. Nörolojik muayenede, nöroloji uzmanının şüpheleri doğrultusunda bu muayenelerden bazılarına öncelik verilebilir. Sonrasında ise ek tetkikler istenebilir. Yazımızın devamında “Nörolojik muayene nedir ve nasıl yapılır?” sorularına detaylı yanıt vereceğiz.
Nörolojik Öykü Alma
Nörolojik öykünün alınması, nörolojik muayenenin ilk aşamasıdır. Bu aşamaya yeterli zamanı ayırmak; semptomların doğru analiz edilmesi için oldukça önemlidir. Bu nedenle tanı sürecinde esas belirleyicidir de diyebiliriz. Nörolojik öykü alınırken gereksiz bilgileri elemek ve hastanın genel durumunu anlamak için;
- Hastanın şikâyetleri nelerdir?
- Bu şikâyetler ne zamandır devam ediyor?
- Semptomlar ne kadar sürede gelişti?
- Semptomlar zaman içerisinde değişti mi? İlerledi mi?
- Eşlik eden başka nörolojik bulgu veya hastalıklar var mı? gibi sorularla hasta yönlendirilir. Böylece hastalığa dair ilk şüphenin oluşmasına yardımcı olan temel bilgiler elde edilmiş olur.
Bununla birlikte hastanın yaşı, cinsiyeti, gebelik durumu, yaşam alışkanlıkları ve geçirdiği diğer hastalıklar da incelenerek kapsamlı bir değerlendirme yapılır.
Muayenede hastaların mental ve bilinç durumları öncelikle muayene edilerek unutkanlık, anlama ve konuşma bozuklukları irdelenir. Göz muayenesi ile görme keskinliği, papil ödem varlığı, görme alanı, çift görme olup olmadığı değerlendirilir. Motor sistem muayenesi ile konuşma bozukluğu, uzuvlarda olan güç kaybı ve yüz felcine bakılır. Duyu sisteminin muayenesi ile ağrı-ısı-dokunma gibi yüzeyel duyuların tanı sıra pozisyon ve titreşim gibi derin duyulara bakılır. Refleks muayenesi ile derin tendon reflekslerinin derecesi ve patolojik refleksler bakılarak etkilenen bölge saptanmaya çalışılır. Yürüme denge ve hareketlerin koordinasyonu ile genelde muayene sonlandırılır.